Dizi ve Listeler: Birden Fazla Veriyi Yönetmek İçin Kullanılan Yapılar
8 Mart 2024
Dizi ve Listeler: Birden Fazla Veriyi Yönetmek İçin Kullanılan Yapılar
Programlama yaparken, bazı durumlarda tek bir değişken yeterli olmaz. Örneğin, bir sınıftaki 30 öğrencinin notlarını saklamak istiyorsak, 30 farklı değişken oluşturmak yerine dizi veya liste kullanabiliriz.
Diziler ve listeler, birden fazla veriyi tek bir değişken içinde depolamamızı sağlayan temel veri yapılarıdır. Ancak her ikisinin de kendine özgü avantajları ve kullanım alanları vardır.
Bu yazıda, dizilerin ve listelerin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve hangi durumlarda tercih edilmesi gerektiğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Dizi (Array) Nedir?
Dizi (array), aynı türde birden fazla veriyi sabit boyutlu bir yapı içinde saklayan veri yapısıdır.
Örneğin (Python), bir öğrencinin beş farklı notunu saklamak için şu şekilde bir dizi oluşturabiliriz:
notlar = [85, 90, 78, 92, 88]
print(notlar[0]) # İlk elemanı yazdırır: 85
Burada notlar dizisi 5 elemandan oluşur ve her eleman bir tam sayı (integer) değer tutar.
Dizilerin Temel Özellikleri
-Sabit boyutludur: Tanımlandıktan sonra boyutu değiştirilemez.
-Aynı veri türünü içerir: Genellikle tek bir veri türü ile çalışır.
-İndeksleme ile erişilir: Elemanlara sıra numarası (indeks) ile ulaşılır (0’dan başlar).
Liste (List) Nedir?
Liste (list), dinamik boyutlu ve farklı veri türlerini saklayabilen esnek bir veri yapısıdır.
Örneğin (Python);
karisik_liste = [10, “Merhaba”, 3.14, True]
print(karisik_liste[1]) # Çıktı: Merhaba
Bu örnekte, liste farklı türde veriler içerebilir.
Listelerin Avantajları
-Dinamik boyutludur: İhtiyaca göre eleman ekleyip çıkarabiliriz.
-Farklı veri türlerini saklayabilir: Aynı listede hem string hem integer olabilir.
-Zengin metotlara sahiptir: Kolayca veri ekleme, çıkarma ve sıralama işlemleri yapılabilir.
Dizi ve Liste Arasındaki Farklar
| Özellik | Dizi (Array) | Liste (List) |
|---|---|---|
| Boyut | Sabit uzunlukta | Dinamik uzunlukta |
| Veri Türü | Genellikle tek tip veri içerir | Farklı veri türleri içerebilir |
| Hız | Daha hızlı ve hafıza dostu | Biraz daha fazla bellek kullanır |
| Eleman Ekleme/Çıkarma | Zordur (yeniden boyutlandırma gerekir) | Kolaydır (append, remove vb. metotlar) |
Dizi ve Liste Kullanım Senaryoları
| Durum | Hangi Veri Yapısı Kullanılmalı? |
|---|---|
| Sabit sayıda öğrenci notu saklama | Dizi (Array) |
| Dinamik olarak büyüyen alışveriş listesi | Liste (List) |
| Bir işlem sırasında yalnızca tek tip veriyle çalışmak | Dizi (Array) |
| Karmaşık veri yapıları (string, integer, boolean bir arada) | Liste (List) |
Programlama Dillerinde Dizi ve Liste Kullanımına Örnekler
Python’da dizi yerine listeler kullanılır.
meyveler = [“Elma”, “Muz”, “Kiraz”]
meyveler.append(“Portakal”) # Listeye eleman ekleme
print(meyveler)
JavaScript’te diziler esnektir ve listeler gibi kullanılabilir.
let sayilar = [1, 2, 3, 4];
sayilar.push(5); // Yeni eleman ekleme
console.log(sayilar);
C programlama dilinde diziler sabit uzunluktadır.
int sayilar[3] = {10, 20, 30};
printf(“%d”, sayilar[0]); // Çıktı: 10